بی توجهی به هوش مصنوعی باعث شکاف علمی بین پژوهشگران ایرانی با جهان می‌شود
تاریخ انتشار: ۹ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۰۸۱۹۶
به گزارش گروه سلامت خبرگزاری فارس،علیرضا زالی،دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در جشنواره پژوهشی دانشگاه با اشاره به نامگذاری هوشمندانه این جشنواره به نام دانشمند و پژوهشگر برجسته ایرانی ابوریحان بیرونی به ذکر خصوصیات برجسته علمی و پژوهشی وی پرداخت.
وی ابوریحان بیرونی را از دانشمندانی برشمرد که به دنبال جمع‌آوری مستندات مختلف در حوزه‌های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی بود و در کنار سفر و کسب تجربه بر علوم زمان خود به چیر‌گی حیرت‌انگیزی دست یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رئیس دانشگاه تسلط به زبانهای مختلف خصوصا زبان سانسکریت، تبحر و کارهای علمی برجسته در زمینه نجوم و ستاره شناسی، مطالعات عمیقی در حوزه گیاهان دارویی و اقلیم دارویی ایرن را از دیگر نکات برجسته این دانشمند ایرانی برشمرد که مایه افتخار ایرانیان است.
زالی خاطرنشان کرد: ابوریحان بیرونی برای اولین بار با تخمین دقیق توانسته بود قطر زمین را محاسبه کند و این محاسبه اولیه تخمینی وی با محاسبات جدید قطر زمین تنها دو درصد اختلاف دارد.
به گفته رئیس دانشگاه از این دانشمند برجسته ایرانی بیش از 11 هزار کتاب موجود است و فرآیند فهرست نویسی به معنای مدرن نیز اولین بار توسط وی انجام شده است.
دانشگاهها محل اصلی تحقیق و توسعه علمی کشور هستند
زالی با اشاره به آسیب شناسی چالشها و مشکلات مهم تحقیقاتی کشور از اختصاص سهم اندک درآمد ناخالص داخلی به پژوهش ابراز نگرانی کرد و افزود: گرچه منابع مالی به تنهایی موجب رونق و گسترش کارهای علمی تحقیقاتی وزین نمی شود اما از شروط لازم و اصلی برای تحقق پژوهشهای موثر و پیشرفت و توسعه علمی کشور هستند.
به گفته وی برای رسیدن به جایگاه مرجعیت علمی سرمایه گذاری اقتصادی متناسب و منطقی جزو ضرورتهای اجتناب ناپذیر است.
رئیس دانشگاه افزود: به نظر می‌رسد حداکثر بودجه تخصیص یافته به حوزه پژوهش در سال جاری شاید به کمتر از 33 صدم درصد درآمد ناخالص داخلی برسد درحالی که براساس برنامه توسعه دوم این میزان باید 1.5 درصد درآمد ناخالص ملی باشد و این موضوع برای حوزه پژوهش باعث نگرانی است.
زالی محل اصلی تحقیق و توسعه علمی کشور را دانشگاهها عوان کرد و خواستار تخصیص منابع بودجه‌ای پژوهشی کشور به دانشگاهها شد تا از پراکندگی و پرداخت‌های متفرقه به سایر دستگاههای غیردانشگاهی در حوزه پژوهشی بهتر است اجتناب شود.
وی افزود: بدون تردید در ارتقای پژوهش تنها منابع مالی مدنظر پژوهشگران نیست. اما انگیزه، سرمایه، نیروی انسانی، تجهیزات مورد لزوم، ایجاد فضاهای انبساطی برای گسترش ایده پردازی می تواند در نتیجه نهایی پژوهشها اثر مثبتی داشته باشد.
زالی خاطرنشان کرد: در کنار تامین مناسب و مطلوب منابع مالی، می توانیم نقش موثری را در توسعه پژوهش و توسعه علمی کشور داشته باشیم.
ضرورت حرکت به سمت پژوهشهای کاربردی و اثربخش برای رفع چالشهای جامعه
زالی در آسیب شناسی حوزه تحقیقات کشور؛ انجام پژوهشهای راهبردی، منطقی و هوشمندانه به خصوص با محوریت حل مسئله و تقاضا محور را از جمله موضوعات مهم برشمرد.
وی با اشاره به این که بسیاری از پژوهشها ممکن است درراستای پاسخگویی به رفع نیازهای جامعه نباشد بر ضرورت حرکت به سمت پژوهشهای کاربردی و اثربخش برای رفع چالشهای جامعه تاکید کرد.
رئیس دانشگاه با اشاره به احصای ابرچالشهای فراسوی ایران، حرکت مراکز تحقیقاتی و پژوهشگران کشور به سمت تحقیقات در راستای رفع این ابرچالشها را از اولویتهای اصلی در حوزه تقاضا محور کردن اقدامات پژوهشی عنوان کرد.
به گفته وی تغییرات اقلیمی، گرم شدن زمین، آثار گلخانه ای، مشکلات منابع آبی، کشاورزی مدرن، مشکلات محیط زیست، بیماری های نوپدید، بیماری های غیرواگیر و... برخی از ابرچالشهای فراسوی کشور در سالهای آتی هستند.
ضرورت تعامل بیشتر آموزش و پژوهش
وی با تاکید بر ضرورت تعامل بیشتر حوزه پژوهش و آموزش اظهار داشت: باید فرصتهای جدید ایجاد شود تا از ظرفیت پژوهشگران در حوزه های آموزشی و همچنین از ظرفیت اساتید آموزشی در قالبهای نوین پژوهشی استفاده بهینه به عمل آید.
زالی با اشاره به وظایف هفت گانه اعضای هیأت علمی دانشگاهها تقسیم اساتید به دو گروه آموزشی و پژوهشی را طبقه بندی مصنوعی تلقی کرد.
رئیس دانشگاه خواستار بازتعریف واژه شناسی اعضای هیأت علمی در آینده شد وبا اشاره به بروز چالش‌هایی که با این تقسیم بندی مصنوعی باعث شکل گیری رشد انتزاعی در دو بخش آموزش و پژوهش می شود توجه به آسیب شناسی این موضوع را ضروری دانست.
در ادامه زالی به تجربه موفق کشورهایی نظیر ژاپن و کره جنوبی در اختصاص سهم قابل توجهی از منابع داخلی دستگاههای بزرگ اقتصادی به مراکز تحقیق و توسعه وتحقیقات درونزای صنعتی اشاره کرد و یادآور شد: لازم است با بازمهندسی مراکز تحقیق و توسعه در نهادهای بزرگ اقتصادی و صنعتی، منابع مورد لزوم در اختیار این حوزه قرار گیرد. در حالی که امروزه سهم بسیار اندکی از این منابع در اختیار مراکز مذکور قرار می گیرد.
پرهیز از نوگرایی و نوگریزی آفت جدی پژوهش است
رئیس دانشگاه پرهیز از نوگرایی و نوگریزی را آفت پژوهشی عنوان کرد و گفت: گاهی به دلیل تقلیل اعتماد به نفس پژوهشی ممکن است پژوهشگران در قاب کلیشه های غیرمدرن و غیرضروری تحقیقاتی باقی مانده و علیرغم دانش بالا شاهد رفتار مبتنی بر نوگریزی و رگه هایی از عدم اعتماد به نفس در آنان باشیم.
وی تاکید کرد: باید فضای نوگرایی و توجه به یافته های نوین به عنوان جریان سیال استمرار پژوهش مورد توجه واقع شود و در غیر این صورت پرهیز از نوگرایی و نوگریزی یک آفت جدی برای پژوهشها تلقی می شود.
زالی در بخش دیگری از سخنان خود توجه ویژه به لبه‌های مرزهای دانش را نکته مهمی برشمرد و پژوهشهای فعلی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهها را معطوف به انجام این قبیل پژوهشها عنوان کرد.
رئیس دانشگاه هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، استفاده از ظرفیتهای علوم طبیعی، رشته‌های ترجمانی،رشته‌های بین بخشی، استفاده از ظرفیتهای سیستم بیولوژی، استفاده از الگوهای نوین برمبنای پروتئین‌های طبیعی، استفاده از نانوتکنولوژی، روشهای جدید زیست فناوری، بحثهای پیچیده در زمینه طب بازشناختی، مباحث نوین در زمنیه تغییرات ژنتیک و استفاده از ابزارهای مدرن ژنتیکی در پیش بینی بیماریها، استفاده از ظرفیت پزشکی فرا دقیق، بهره جستن از ظرفیتهای جدید پزشکی فردگرا و... را جزو مواردی ذکر کرد که پژوهشگران باید نگاه ویژه ای به این قلمروهای نوین عملی داشته باشند.
وی افزود: عدم توجه به پیشرفت‌هایی نظیر متاورس، هوش مصنوعی و ... که به سرعت شرایط علمی جهان را در هم می‌نوردند موجب تشدید شکاف علمی بین پژوهشگران ایرانی و سایر پژوهشگران جهان می‌شود.
زالی تاکید کرد: پژوهشگران ایرانی باید ضمن حفظ اصول پژوهشی با نیم نگاهی به مسایل عمیق نوآورانه در حوزه های جدیدی پزشکی گام بردارند.
به گفته وی در حال حاضر بیش از 100 قلمروی جدید دانشی در حوزه تحقیقات جهانی مورد توجه واقع شده است که می‌تواند آینده پژوهشی جهان را متحول کند و پژوهشگران باید به این نقشه جدید آمایشی جهانی در حوزه تحقیقات توجه ویژه داشته باشند.
شرکتهای دانش بنیان، بهترین مدل برای حفظ متخصصان جوان کشور
زالی بهترین مدل برای حفظ نیروی جوان و متخصص کشور را استفاده از ظرفیت شرکتهای دانش بنیان دانست و خواستار حمایت از این شرکتها شد.
کاهش بروکراسی، تامین نیروی انسانی مورد نیاز، حمایتهای اقتصادی از شرکتهای نوپای دانش بنیان، رفع چالشهای حقوقی فراسوی این شرکتها، استفاده از ظرفیتهای مالیاتی، ارایه تسهیلات بانکی برای توسعه این شرکتها، حمایت از محصولات این شرکتها، ایجاد بازاریابی داخلی برای محصولات شرکتهای دانش بنیان، نگاه ترجیحی در حمایت از محصولات شرکتهای دانش بنیان در کشور از جمله موارد مطرح شده توسط رییس دانشگاه در این خصوص بود.
زالی شرکتهای دانش بنیان را با توجه به دارا بودن جنبه های اقتصادی، اجتماعی، خردگرایی مبتنی بر خلق ثروت، مجاز بودن فعالیت اعضای هیئت علمی درحوزه های علمی توامان با ثروت زایی، فرصت مطلوبی برشمرد.
وی با اشاره به تجربه سالهای اخیر، شرکت های دانش بنیان را یکی از راهکارهای جدی در جلوگیری از مهاجرت پژوهشگران و حفظ و نگهداشت نیروهای پژوهشگر زبده در داخل کشور عنوان کرد و خواستار حمایتهای بیشتر از این شرکتها شد .
به گفته رئیس دانشگاه، نیروهای جوان و فعال در این شرکتها با حمایتهای مورد لزوم می توانند در عرصه های ملی افتخارآفرینی کرده و به سمت خودکفایی در ابعاد مختلف علمی حرکت کنند.
وی تاکید کرد: تجربه سالهای اخیر نشان داده است که شرکت های دانش بنیان از توانایی برجسته ای برخوردار بوده و می توانند راهکارهایی میانبر در زمینه حل مشکلات کشور فراهم کنند.
زالی در ادامه به نقش موثر، حیرت انگیز و بسیار پرشتاب شرکتهای دانش بنیان در زمینه تهیه تجهیزات مصرفی و وسایل حفاظتی در پاندمی کرونا اشاره کرد و آن را یک تجربه شیرین تاریخی از جسارت و اعتماد به نفس شرکت های دانش بنیان برشمرد.
وی از پیشرفتهای علمی، تولید محصولات متنوع (دارویی، پیشگیری، تشخیصی و درمانی) در حوزه کرونا به عنوان محصولات ارزنده شرکت های دانش بنیان و توفیقات علمی ملی یاد کرد.
رئیس دانشگاه خاطرنشان کرد: تجربه کرونا به ما نشان داد که با اعتماد به شرکتهای دانش بنیان جوان می توانیم حتی برای ابرچالشهای حوزه سلامت و کشور، راهکارهای میانبر سریع الوصول و در عین حال با حداقل هزینه فراهم کنیم.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ابوریحان شرکت های دانش بنیان شرکتهای دانش بنیان توسعه علمی کشور استفاده از ظرفیت تحقیق و توسعه رئیس دانشگاه مراکز تحقیق حوزه پژوهش برجسته ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۰۸۱۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
الگوی مهاجرت دانشمندان در جهان چیست؟ / فاصله جغرافیایی کمتر؛ احتمال انتقال دانش بیشتر
به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ دانشمندان و محققان معمولا برای پیشرفت شغلی و تحقیقات خود مبادرت به مهاجرت به کشورهای دیگر می‌کنند. مطالعه روی این جابه‌جایی‌ها در سراسر مرزها کار دشواری است و تا همین اواخر عمدتا در حیطه مطالعات موردی و نظرسنجی بوده است. اما با افزایش داده‌های منتشر شده که به طور غیرمستقیم ردپای دانشمندان را به تصویر می‌کشد، به محققان سیاستگذاری و اطلاع‌رسانی فرصت جدیدی برای ترسیم جابه‌جایی‌های جهانی دانشمندان می‌دهد.
درک جریان جابه‌جایی دانشمندان، ردیابی جایی که آنها آموزش دیده‌اند، کشوری که به آنجا مهاجرت کرده‌اند و ربط آنها به رشته‌ای که در آن فعالیت می‌کنند و نوع دانشگاه تحقیقاتی که در آن استخدام می‌شوند، برای سیاست علم و مهاجرت امری بسیار مهم است.
شواهد 2 دهه گذشته نشان می‌دهد که الگوهای گسترده‌تری پیرامون جهانی شدن در حال تغییر هستند که به طور خاص از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به هم پیوسته هستند، زیرا جریان‌های ایده و جابه‌جایی دانشمندان و کلا مردم نه تنها از کشوری به کشور دیگر، بلکه از قاره‌ای به قاره دیگر اتفاق می‌افتد. با این حال تفاوت‌های اساسی بین نوع جابه‌جایی دانشمندانی که از اروپا به آسیا مهاجرت می‌کنند یا آنهایی که از آسیا به اروپا مهاجرت می‌کنند، وجود دارد. درک این پویایی هم از نظر مطالعات علمی و هم از منظر سیاست علمی مهم است. به عنوان مثال، جابه‌جایی دانشمندان بین مناطق فراملی می‌تواند پیوندها با یک جامعه تحقیقاتی ملی را تا حد زیادی تضعیف کند. این به طور بالقوه اثرات منفی فرار مغزها را رد می‌کند و در عوض می‌تواند انتقال دانش مثبت را تقویت کند، چیزی که برخی از محققان آن را «گردش مغز» نامیده‌اند.
در مقاله‌ای که در ماه اوت 2020 در مجله «ساینس دایرکت» منتشر شده، محققان از داده‌های ORCID استفاده کردند. ارکید یا شناسه آزاد پژوهشگران و نویسندگان/مشارکت‌کنندگان برای شناسایی منحصر به‌فرد دانشمندان و دیگر نویسندگان دانشگاهی است. در واقع، ارکید یک سازمان غیرانتفاعی، برای شناسایی همه کسانی است که در تحقیقات، دانش و نوآوری مشارکت می‌کنند، به صورت یکتا شناسایی می‌شود و بین فعالیت‌های علمی آنها با شناسه‌شان ارتباط برقرار می‌کند. این داده‌ها شامل تحصیلات دانشمندان از جمله مدرک تحصیلی، موسسه اعطا کننده مدرک، تاریخ اعطای مدرک، جزئیات شغلی آنها شامل همه سمت‌های پس از دکتری و همچنین کتاب‌شناختی شامل عناوین انتشارات، تاریخ انتشار و نام مجلات مقالات و کتاب‌هایی است که دانشمندان منتشر می‌کنند. بنابراین، داده‌های ارکید می‌تواند فاکتورهایی چون پیشرفت شغلی را برای ترسیم مشاغل و جابه‌جایی جغرافیایی دانشمندان ارائه دهد. از آنجا که می‌توان نقطه شروع جغرافیایی مشاغل علمی دانشمندان را در زمان شناسایی کرد، می‌توان روندهای جغرافیایی را با وضوح بالاتری نسبت به پایگاه‌های داده سنتی کشف کرد.
محققان این مقاله روی 116 هزار و 400 دانشمندی تمرکز کرده‌اند که دارای مدرک دکتری هستند و بین سالهای 1980 تا 2010 پس از دریافت مدرک دکتری خود حداقل در یک موسسه علمی استخدام شده‌اند. آنها سپس مهاجرت دانشمندان را به سه دسته کوچ داخلی (یعنی در داخل همان کشوری که تحصیل کرده‌اند)، مهاجرت منطقه‌ای (یعنی به یک کشور در همان منطقه) و مهاجرت جهانی (به یک منطقه یا قاره دیگر) تقسیم کردند.
این رویکرد درک بسیار عمیق‌تری از مهاجرت ارائه می‌کند، زیرا گردش دانشمندان مثلاً فرار مغزها و دستاوردهای مغزها (brain drains and brain gains) نه فقط مهاجرت آنها را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد، بلکه به طور ویژه روابط جغرافیایی، سیاسی یا اجتماعی بین جایی که دانشمندان ترک کرده‌اند و جایی که به عنوان مقصد مهاجرت انتخاب کرده‌اند را نشان می‌دهد.
محققان این مقاله می‌گویند: ما متوجه شدیم که مهاجرت بین کشورها از دهه 1980 نسبت به مهاجرت در داخل کشورها راکد مانده است. با این حال، دانشمندانی که در سطح بین‌المللی حرکت می‌کنند، نه تنها به طور فزاینده‌ای در همان منطقه مهاجرت می‌کنند، بلکه به طور مکرر و به مسافت‌های کوتاه‌تر نیز سفر می‌کنند.
مهاجرت علمی نیروی کار و انواع آندانشمندان به دنبال کمک مالی، پیدا کردن تیم‌های تحقیقاتی نخبه و اعتبار از یک کشور به کشور دیگر نقل مکان می‌کنند و این امر تا حدود زیادی به رشته‌های خاص بستگی دارد. این تاثیر به ویژه در میان پراستنادترین محققان جهان که به طور سیستماتیک و دسته جمعی به کشورهایی با سرمایه گذاری‌های تحقیق و توسعه بالا مهاجرت می‌کنند، بسیار دیده می‌شود. البته کیفیت زندگی و نگرانی‌های خانوادگی نیز تا حد زیادی در تصمیم گیری‌های مهاجرت موثر است. برای مثال، بسیاری از دانشمندان و به ویژه بسیاری از زنان تمایلی به مهاجرت فرزندان نوجوان خود به خاطر فرصتهای شغلی در خارج از کشور ندارند.
نکته دیگری که محققان این مقاله ساینس دایرکت بیان می‌کنند، این است که معمولا دانشمندان با مهارت بالا، وعده‌های رشد اقتصادی، نوآوری و توسعه را از کشورهای مقصد خود دریافت می‌کنند. زیرا هر چه جامعه علمی یک کشور در همکاری‌های بین‌المللی بیشتر مشارکت داشته باشد و مهاجرت بیشتری در میان دانشمندان آن کشور وجود داشته باشد، تأثیر کار علمی آن کشور بیشتر می‌شود.
افزایش مهاجرت علمی به طور نامتناسبی به نفع کشورهایی است که از قبل دارای جوامع علمی بزرگ و با بودجه کافی هستند. نگرانی ناشی از به دست آوردن مزایای مرتبط با مهاجران با مهارت بالا - یا از دست دادن این مزایا در هنگام خروج - از پایان جنگ جهانی دوم منجر به بحثهای سیاستی و تحقیقات سیاسی در سطح بالا شده است.
چشم‌انداز در حال تغییر مهاجرت علمی جهانییکی از محورهای این بحث، تغییر موازنه قدرت در جامعه علمی جهانی است؛ آن هم با تسلط طولانی مدت آمریکا به طور فزاینده‌ای توسط اروپای منسجم و اقتصادهای رو به رشد در آسیا مثل چین، کره جنوبی و هند به چالش کشیده می‌شود. اگرچه آمریکا در جذب محققان پربار و کارآمد از خارج از کشور موفق است، اما در مقایسه با 20 سال پیش، سهم کمتری از تحقیقات پیشگامانه را در سراسر جهان تولید می‌کند. در واقع، در طول مدت زمان مشابه، بسیاری از کشورهای آسیایی مانند چین و کره جنوبی خود را در زمره تأثیرگذارترین کشورها در علم و مهندسی قرار داده‌اند و از نظر تعداد مقالات تولید شده و تولید تعداد فزاینده‌ای از تحقیقات با استناد بالا پس از آمریکا در رتبه دوم قرار دارند. برای دانشمندان کشورهایی چون برزیل، هند و روسیه، یکی از عوامل محدود کننده اصلی در آسیا مانع زبانی است و دید بسیاری از تحقیقات آنها را محدود می‌کند.
تأثیر مهاجرت توسط خود دانشمندان نیز احساس می‌شود. دانشمندانی که مهاجرت می‌کنند پراستنادتر هستند، دانشمندانی که آمریکای شمالی را ترک می‌کنند به طور متوسط 10 درصد استناد بیشتری به دست می‌آورند و همکارانی که به خارج از اروپای شرقی مهاجرت می‌کنند، 170 درصد بیشتر به دست می‌آورند.علاوه بر این، مهاجرت همکاری‌های علمی بین‌المللی بیشتری را به همراه دارد. به نظر می‌رسد این امر به جای افزایش اعتبار، نتیجه داشتن یک شبکه اجتماعی گسترده‌تر باشد، زیرا اندازه شبکه تحقیقاتی بین‌المللی برای دانشمندان مهاجر بزرگ‌تر از دانشمندان غیر مهاجر است.
بیشتر بخوانید: محقق در 2 دانشگاه آمریکا: نفس مهاجرت خوب است؛ به شرطی که شرایط برگشت وجود داشته باشدعلاوه بر این، دانشمندانی که به دانشگاه‌های نخبه‌تر مهاجرت می‌کنند، عملکرد بهتری نسبت به کسانی ندارند که این کار را انجام نمی‌دهند؛ اگرچه در هنگام رفتن به دانشگاه کمتر نخبه، افت جزئی در عملکرد علمی وجود دارد. افزایش بهره‌وری ناشی از مهاجرت در آن سوی مرزها برای یک فرصت شغلی جدید می‌تواند به زمان نیاز داشته باشد.
گردش منطقه‌ای در مهاجرت جهانیمرزهای جغرافیایی در مورد نیروی کار و محصولات در حال از بین رفتن است، زیرا اقتصادهای سراسر جهان خود را به سمت تجارت آزاد و تولید و توزیع اطلاعات در طول چند دهه گذشته سوق داده‌اند. این اغلب به عنوان نشانه‌ای از جهانی شدن اقتصاد جهانی تلقی می‌شود. شواهد نسبتاً مبهم است. به عنوان مثال، در همین دوره، اقتصاد جهانی در سطح منطقه‌ای به هم پیوسته‌تر شده است، حتی زمانی که در سراسر جهان ارتباط متراکم‌تری پیدا کرده است. بنابراین، اقتصاد جهانی، شاید به طور غیر شهودی، به طور همزمان جهانی‌تر و منطقه‌ای‌تر می‌شود.
این موضوع به طور خاص برای مهاجرت نیز صادق بوده است. شبکه جهانی مهاجرت در چند دهه گذشته به ویژه با ظهور کشورهای مقصد جدید در خارج از آمریکای شمالی و اروپا، بیشتر به هم مرتبط شده است. در عوض، بزرگترین تغییرات در سطح منطقه‌ای رخ داده است، به طوری که اروپا، آفریقا و آسیای شرقی هر کدام در طول یک دوره زمانی بیشتر به صورت منطقه‌ای در هم تنیده شده‌اند. منطقه‌بندی در مقیاس‌های کوچک‌تر نیز عمل کرده است، زیرا الگوهای واضحی در اروپای مرکزی، غربی و شمالی در شبکه مهاجرت پدیدار شده‌اند.
مطالعات نشان می‌دهد که کشورهایی که بیشتر به روی علم باز هستند - یعنی کشورهایی که بیشترین همکاری‌های بین‌المللی و بیشترین مهاجرت را در بین دانشمندان خود دارند - همچنین از تولید تأثیرگذارترین تحقیقات علمی سود می‌برند. ولی با این حال، احتمال همکاری بین هر 2 دانشمند هنوز به فاصله فیزیکی حساس است و احتمال بازگشت به کشور پس از مهاجرت با همان پیوندهای مشترک افزایش می‌یابد. در نتیجه می‌توان گفت که مزایا و هزینه‌های مرتبط با مهاجرت به مسافت طی شده بستگی دارد. به طور خاص، مهاجرت منطقه‌ای ممکن است برای کشورهایی که از «فرار مغزها» رنج می‌برند مضر نباشد، زیرا انتقال دانش ناشی مهاجرتی که فاصله بین کشور فرستنده و پذیرنده کم باشد، محتمل‌تر است؛ یعنی احتمال برگشت نخبه‌هایی که مهاجرت منطقه‌ای کرده‌اند، بیشتر است.
البته ناگفته نماند که این مورد همیشه هم صادق نیست. زیرا برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی وجود دارند که هزینه‌های هنگفتی را برای مهاجرت دانشمندان خود می‌پردازند و برای اینکه آنها را دوباره به کشور برگردانند، مزایای بسیاری برایشان قائل می‌شوند. علاوه براین، محققان علاقه‌مند به وضعیت علم جهانی به کاهش هژمونی یا سلطه‌گری آمریکا و اهمیت فزاینده مراکز تحقیقاتی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین هستند، روشی مشابه را در پیش می‌گیرند.
به طور کلی، هدف از این مقاله ارائه برخی از اولین آمارهای توصیفی مربوط به نحوه مهاجرت دانشمندان در سطح بین‌المللی است. یعنی چه تعداد از کسانی که از طریق مرزها مهاجرت می‌کنند در مقایسه با کشورهای دور به یک کشور نزدیک می‌روند؟ این میزان در سراسر جهان چگونه متفاوت است و در طول زمان چگونه تغییر می‌کند؟
پاسخ به این سوالات از این رو حائز اهمیت است که شور و نشاط یک جامعه تحقیقاتی ملی به نزدیکی دانشمندانش بستگی دارد، زیرا دانشمندان نزدیک به کشورشان نسبت به دانشمندانی که دورتر هستند، همکاری‌های بیشتری در حوزه تحقیقات با کشور خود دارند.
انتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت